Unedau Cyfeirio Disgyblion – Adroddiad Blynyddol | Annual Report
Mynd i'r cynnwys

Unedau Cyfeirio Disgyblion

Mewnwelediadau Cynnar 2024-2025

Addysgu a dysgu

Ar y cyfan, gwelsom welliannau yn y profiadau addysgu a dysgu i ddisgyblion sy’n mynychu Unedau Cyfeirio Disgyblion. Mae’r cwricwlwm a gynigir yn bwrpasol, gyda disgyblion yn cyfrannu at yr hyn maen nhw’n ei ddysgu a sut. Mae staff addysgu yn hyblyg iawn wrth ddiwallu ystod eang o anghenion disgyblion. Mae gan staff gyfleoedd dysgu proffesiynol effeithiol i gynnal eu dulliau medrus o ddiwallu anghenion dysgu, ymddygiadol, emosiynol a chymdeithasol eu disgyblion. Mae heriau’n parhau o ran recriwtio staff arbenigol i sicrhau digon o ehangder o lwybrau cymwysterau a pharhad i ddisgyblion sy’n siarad Cymraeg.

Beth sy’n mynd yn dda

  • Yn y ddarpariaeth gryfaf, mae gan y staff ddealltwriaeth addysgeg ddofn, gydag arweinyddiaeth glir wedi’i hategu gan berthnasoedd gwaith hynod effeithiol rhwng disgyblion a staff.
  • Mae llawer o staff yn fodelau rôl effeithiol, gyda disgwyliadau uchel a chyson ar gyfer ymddygiad a dysgu disgyblion.
  • Mae disgyblion yn gwneud cynnydd hynod effeithiol tuag at gyrraedd eu targedau, yn datblygu medrau annibynnol cryf ac yn ymgysylltu â’u dysgu gyda brwdfrydedd a hyder.
  • Cefnogir cynnydd disgyblion gan gwricwlwm pwrpasol, lle mae disgyblion yn cymryd rhan weithredol mewn dewis a chyfarwyddo eu dysgu eu hunain.

Beth sydd angen ei wella

  • Mewn lleiafrif o Unedau Cyfeirio Disgyblion, lle mae ansawdd yr addysgu a’r asesu yn anghyson a’r disgwyliadau’n rhy isel, mae hyn yn cyfyngu ar ymgysylltiad a chynnydd disgyblion.
  • Ar draws y rhan fwyaf o Unedau Cyfeirio Disgyblion, mae anawsterau wrth recriwtio arbenigwyr pwnc yn cyfyngu ar led ac ansawdd y llwybrau cymwysterau sydd ar gael.
  • Mae’r ddarpariaeth i ddisgyblion o ysgolion cyfrwng Cymraeg barhau â’u haddysg yn y Gymraeg yn rhy anghyson, gan gyfyngu ar eu gallu i gynnal parhad iaith.

Llesiant, gofal, cefnogaeth ac arweiniad

Ym mron pob Uned Cyfeirio Disgyblion, mae lles disgyblion yn ganolog i waith staff. Mae staff wedi’u hyfforddi’n dda ac yn datblygu dealltwriaeth gref o anghenion eu disgyblion. Mae staff yn darparu modelau rôl hynod effeithiol i ddisgyblion ac yn darparu amgylcheddau dysgu diogel a meithringar lle mae gan ddisgyblion ddylanwad allweddol ar wneud penderfyniadau. Fodd bynnag, mae gormod o ddisgyblion yn aros ar amserlenni rhan-amser am ormod o amser ac mae rhy ychydig yn dychwelyd i addysg brif ffrwd.

Beth sy’n mynd yn dda

  • Mae staff yn datblygu perthnasoedd gwaith hynod effeithiol gyda disgyblion ac yn meithrin perthnasoedd dibynadwy lle mae disgyblion yn teimlo’n ddiogel ac yn cael eu cefnogi’n dda.
  • Mae trefniadau diogelu ym mron pob Uned Cyfeirio Disgyblion yn gadarn.
  • Lle mae llais y disgybl yn rhan annatod o redeg yr Uned Cyfeirio Disgyblion o ddydd i ddydd, mae disgyblion yn datblygu medrau effeithiol, sy’n eu cefnogi pan fyddant yn gadael y ddarpariaeth.
  • Mae bron pob Uned Cyfeirio Disgyblion yn darparu cefnogaeth a gwybodaeth werthfawr i ddisgyblion sy’n trosglwyddo i addysg bellach, hyfforddiant neu gyflogaeth.

Beth sydd angen ei wella

  • Mae presenoldeb mewn llawer o Unedau Cyfeirio Disgyblion yn parhau i fod yn isel, yn enwedig ar gyfer disgyblion y cyfnod uwchradd ag anghenion cymdeithasol, emosiynol ac iechyd meddwl (SEMH), ac mae bylchau addysgol yn cael effaith negyddol.
  • Mae rhy ychydig o ddisgyblion yn dychwelyd i addysg brif ffrwd o Unedau Cyfeirio Disgyblion ac mae’r rhan fwyaf o Unedau Cyfeirio Disgyblion yn gweithredu fel lleoliadau ysgolion arbennig hirdymor ar gyfer cyfran o’u disgyblion.
  • Mewn lleiafrif o Unedau Cyfeirio Disgyblion, arhosodd gormod o ddisgyblion ar amserlenni rhan-amser am ormod o amser.

Arwain a gwella

Ar draws yr Unedau Cyfeirio Disgyblion a arolygwyd, mae arweinyddiaeth yn dangos gwelliant. Lle mae arweinyddiaeth sefydlog, fel arfer mae arferion hunan arfarnu sydd wedi’u hymgorffori’n dda yn seiliedig ar ymgysylltu effeithiol â rhanddeiliaid. Mae gan arweinwyr yn yr Unedau Cyfeirio Disgyblion hyn arferion sefydledig i ysgogi gwelliant.

Beth sy’n mynd yn dda

  • Yn yr arfer mwyaf effeithiol, mae arweinyddiaeth yn sefydlog, gyda gweledigaeth ac ethos a ddeellir yn dda, sy’n sail i waith yr holl staff.
  • Mewn mwyafrif o Unedau Cyfeirio Disgyblion, mae gan staff rolau a chyfrifoldebau clir ac maent yn cymryd rhan lawn mewn prosesau hunan arfarnu i sbarduno gwelliant yn yr Uned Cyfeirio Disgyblion.
  • Yn y rhan fwyaf o Unedau Cyfeirio Disgyblion, mae datblygiad proffesiynol pwrpasol ar waith ar gyfer yr holl staff ac mae’n cefnogi staff i ymateb i anghenion newidiol y disgyblion.
  • Mewn llawer o Unedau Cyfeirio Disgyblion, mae arweinwyr yn datblygu perthnasoedd gwaith cryf gydag amrywiaeth eang o asiantaethau partner, gan adlewyrchu anghenion eu disgyblion, eu teuluoedd a’u gofalwyr yn gadarn.
  • Lle mae perthynas waith golegol rhwng arweinwyr, y pwyllgor rheoli a’r awdurdod lleol, mae’r gefnogaeth a rennir hon yn darparu eglurder ynghylch pwrpas yr Uned Cyfeirio Disgyblion.

Beth sydd angen ei wella

  • Mewn rhai Unedau Cyfeirio Disgyblion, nid yw’r pwyllgor rheoli yn darparu cefnogaeth a her ddigon cadarn i arweinwyr, ac mae hyn yn cyfyngu ar effeithiolrwydd arweinyddiaeth.
  • Mewn ychydig o Unedau Cyfeirio Disgyblion, mae ymgysylltiad staff mewn prosesau hunan arfarnu yn eu dyddiau cynnar ac nid yw wedi’i ddatblygu’n ddigon da eto i ysgogi gwelliant.
  • Mae niferoedd cynyddol o ddisgyblion yn y rhan fwyaf o Unedau Cyfeirio Disgyblion yn effeithio’n negyddol ar amgylcheddau dysgu.

Trosolwg o argymhellion o arolygiadau

Arolygwyd pum darparwr yn y sector Uned Cyfeirio Disgyblion yn ystod 2024-2025.

Rhoddwyd argymhellion yn ymwneud ag addysgu a dysgu i dri darparwr (60%), ac roedd dau ohonynt mewn categori dilyniant.

  • Roedd gan y tri darparwr argymhelliad i wella ansawdd a chysondeb addysgu a dysgu er mwyn sicrhau cynnydd disgyblion mewn dysgu.

Rhoddwyd argymhellion i ddau ddarparwr (40%) yn ymwneud â lles, gofal, cefnogaeth ac arweiniad, ac roedd y ddau ohonynt mewn categori dilynol.

  • Roedd gan y ddau ddarparwr argymhelliad i wella presenoldeb, gyda’r darparwr mewn dilyniant i ystyried cynnwys mynediad at addysg amser llawn i bob disgybl.
  • Roedd gan un darparwr argymhelliad i ddatblygu trefniadau ar gyfer cyfleoedd arweinyddiaeth disgyblion i gefnogi disgyblion i ddod yn ddysgwyr annibynnol.

Rhoddwyd argymhellion i dri darparwr (60%) yn ymwneud ag arwain a gwella, ac roedd dau ohonynt mewn categori dilyniant.

  • Derbyniodd tri darparwr argymhelliad i gryfhau arweinyddiaeth ar bob lefel.
  • Derbyniodd dau argymhelliad i ddatblygu arweinyddiaeth strategol i sicrhau effeithiolrwydd hunan arfarnu a chynllunio gwelliant.

 

 

Arfer effeithiol a nodwyd yn ystod yr arolygiad

Addysgu a Dysgu

Canolfan Bro Tywi

Cipluniau ar ymarfer: Canolfan Bryn Tywi Gwella ymgysylltiad mewn ysgrifennu

Llesiant, gofal, cefnogaeth ac arweiniad

Canolfan Addysgol Tai

Sylw ar ymarfer: Canolfan Addysgol Tai yn Rhondda Cynon Taf

Datblygu deallusrwydd emosiynol disgyblion

Arwain a gwella

The Bridge Alternative Provision Portfolio PRU

Sylw ar ymarfer: The Bridge Alternative Provision Portfolio PRU ym Mhen-y-bont ar Ogwr

Sicrhau cynnig cwricwlwm cynhwysol a chyfartal i bob disgybl